در نشست نقد «شهادت‌نامه عشاق» گفته شد: یک شعر اصیل آیینی باید علاوه بر موضوع دینی از موضع دینی هم برخوردار باشد.

به گزارش مرور نیوز به نقل از روابط عمومی کانون اندیشه جوان، آیین رونمایی از کتاب «شهادت‌نامه عشاق» (مجموعه اشعار عاشورایی) اثر لیلا خجسته‌راد با حضور سیداحمد نادمی، رضا اسماعیلی و جمعی دیگر از  شاعران و پژوهشگران به همراه نگارنده کتاب مصادف با ایام اربعین حسینی(ع) با همکاری مرکز پژوهش‌های جوان در محفل انس برگزار شد. 

شعر عاشورایی واقعی‌ترین شکل شعر انتصار خواهد بود

در ابتدای این مراسم سیداحمد نادمی شاعر و منتقد ادبی اظهار کرد: حرف زدن درباره این کتاب و سوژه آن حال انسان را مساعد کرده و انتشار آن فال و حال بسیار نیکی را به انسان می‌بخشد و ایام خاصی که در آن قرار داریم، زمان بسیار مناسبی برای انتشار این کتاب بود.

او در ادامه گفت: در انتهای سوره «شعرا» می‌بینیم که وقتی صحبت از شعر می‌شود گویی از چیزی سخن به میان آمده که پسندیده نیست و در آن به صراحت شعرا را کسانی خطاب قرار می‌دهد که اغواشدگان از آن‌ها تبعیت می‌کنند. اما در حقیقت منظور این است که قرآن تنها شاعرانی را از خود می‌راند که از فضای ایمانی برخوردار نبوده و اغوا می‌کنند.

نادمی افزود: اما شاعرانی که از دسته ایمان‌آورندگان بوده و انتصار می‌کنند از سوی قرآن مدح می‌شوند. زیرا آنان کسانی هستند که از طریق شعر، ذکر گفته و وجود خداوند را یادآور می‌شوند و یا این‌که اگر شاهد ظلمی باشند به سمت یاری‌گری رفته و لبیک می‌گویند. در حقیقت آن‌ها اگر عمل می‌کنند به طور قطع عمل صالح را انجام می‌دهند و شعرشان عمل صالح آن‌ها خواهد بود.

این شاعر تصریح کرد: شعر عاشورایی واقعی‌ترین شکل شعر انتصار خواهد بود، شعری که به ظلمی آشکار پاسخ می‌دهد و به‌طورکلی می‌توان گفت از منظر قرآن این شاعران هستند که می‌توانند صاحبان پرچم ایمان‌آورندگان باشند.

نادمی در پایان خاطرنشان کرد: در این کتاب نمونه‌های خوبی از شعر شیعی و دینی دیده می‌شود. شعرهایی که یاری‌گر بوده، به سمت انتصار رفته و برای پرسش «هَل مِن ناصِرَ یَنصُرَنی» پاسخگوی خوبی هستند. و من معتقد هستم اگر به شعر احترام می‌گذاریم باید به شاعرانی که انتصار کردند بیشتر احترام بگذاریم. 

یک شعر اصیل آیینی باید علاوه بر موضوع دینی از موضع دینی هم برخوردار باشد

در ادامه این مراسم رضا اسماعیلی شاعر و پژوهشگر گفت: خوب است به بهانه چاپ این کتاب بحث چالش‌برانگیزی داشته باشیم و آن این‌که تا به امروز در تعریف شعر آیینی همواره اختلاف نظرهایی وجود داشته و به اجماع نرسیده‌ایم.

او افزود: در سال‌های اخیر تمام دغدغه من شعر آیینی و دینی بوده است و در این زمینه گفتن این نکته را لازم می‌دانم که یک شعر اصیل دینی و آیینی باید علاوه بر موضوع دینی از موضع دینی هم برخوردار باشد؛ چیزی که امروز کمتر به آن توجه می‌شود. در حقیقت بسیاری از شعرهای آیینی ما با موضوع دین نوشته می‌شود در حالی که موضع آن‌ها دینی نیست و شعر آیینی محسوب نمی‌شود و در این راستا می‌توان گفت «حافظ» آیینی‌ترین شاعر ادبیات دینی ماست، زیرا در تمام اشعار و ابیات او می‌توان به درستی موضع دین را ملاحظه کرد.

اسماعیلی در ادامه اظهار کرد: شاعر عاشورایی و آیینی واقعی به طور قطع در شعر خود موضع دینی را در نظر می‌گیرد و این موضع چیزی نخواهد بود جز عزت‌مداری، حق‌خواهی، شجاعت و در حقیقت همان موضعی که حضرت زینب(س) از آن برخوردار بود.

او در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: شعر آیینی و دینی باید مبتنی بر ایمان و ذکر الهی باشد که در غیر این صورت چیزی جز الهام شیطان نخواهد بود. نکته دیگر آن‌که همه ما اعم از هنرمندان، شعرا و... باید نسبت به شعر عاشورا و خاندان رسالت دغدغه داشته باشیم و آفت‌هایی را که در این گونه شعری دیده می‌شود بیان کنیم و به نقد بگذاریم. در این کتاب اشعار انتخاب‌شده به خوبی گزینش شده‌اند و در امتداد این نکته‌اند که کربلا حادثه‌ای شکست‌خورده نیست و سوگ عاشورا سوگی ظفرآمیز است. استفاده از اشعار شاعرانی چون اقبال لاهوری، حسین اسرافیلی، خسرو احتشامی و طاهره صفارزاده نیز بر  جاذبه‌های کتاب در چاپ‌های بعدی خواهد افزود.

اسماعیلی در پایان خاطرنشان کرد: عاشورا نالیدنی بوده که ما را به بالیدن می‌رساند و گریستن همراه با نگریستن است. در این گونه شعری حتی واژه‌هایی که انتخاب می‌شوند باید پاکی و طهارت داشته و در حقیقت کلمات باید وضو داشته باشند تا در این شعر جای بگیرند. بابت چاپ این کتاب در ایام محرم و صفر به نگارنده آن تبریک گفته و امیدوارم مصادف شدن با این ایام برکتی را برای این کتاب به همراه بیاورد.

لبیکی شاعرانه به ندای «هل من ناصر امام حسین‌(ع)»

میرشمس‌الدین فلاح هاشمی مدیر محفل انس نیز در این جلسه اظهار کرد:  تاکنون مجموعه‌های مشابهی در این باره کار شده اما آن‌ها صرفا در یک قالب خاص مثل قصیده اشعار را جمع‌آوری کرده‌اند. در کتاب «شهادت‌نامه عشاق»  قالب‌های مختلف به شکل شعر نو و کلاسیک آورده شده‌اند. ما امروزه شاهد شکل‌گیری شاخه‌ای درون شعر آیینی به نام شعر هیاتی هستیم که نقدهایی جدی بر آن وارد است و تلاش می‌شود تا شنونده و مخاطب به هیجان بیاید و شور کاذبی به خود بگیرد اما این اشعار متاسفانه فاقد محتوای عمیقی هستند.

لیلا خجسته راد مولف کتاب «شهادت‌نامه عشاق» هم در این جلسه بیان کرد: یکی از اهداف من از تهیه این کتاب این بود که نسل جوان را با شاعران اصیل آیینی آشنا کنم و اشعار پر مایه این شاعران را به آن‌ها معرفی کنم. شعر عاشورا شعری سراسر شور و شعور است و این مضامین باید به مخاطبان یادآوری شود.

در انتهای این مراسم محمدحسن شاهنگی مدیر گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان گفت: مطابق با روایات، کربلا حرارتی در قلوب شیعیان به وجود می‌آورد که تا روز قیامت سرد نمی‌شود. این حرارت در قلوب شاعران به‌طور ویژه نمود دارد. کمتر موضوعی در بین شعرا وجود دارد که این طور فراگیر باشد. این وضعیت به گونه‌ای است که مذهب و نژاد را به رسمیت نمی‌شناسد و به همین دلیل در میان طیف‌های مختلف می‌توان شعرای سنی‌مذهب را نیز مشاهده کرد. عاشورا یک موضوع نیست بلکه یک جریان زنده و پویاست و عظمت آن به حدی است که کمتر شاعری می‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت رد شود و به زبان شعر عرض ارادتی نسبت به خاندان آل‌الله نکند. درس‌های مستخرج از این فاجعه بزرگ مرام‌نامه همیشگی بشر در طول تاریخ است؛ درس‌هایی چون عزت‌مندی، ایثار و فداکاری، آزادگی و ... در این‌جا مطرح می‌شوند.

او در ادامه گفت: کتاب «شهادت‌نامه عشاق» در حقیقت لبیکی شاعرانه به ندای «هل من ناصر امام حسین‌(ع)» در عصر ماست و کوشیده در حد توان و وسع خود مخاطبان جوان را با مهم‌ترین شعرا و اشعارشان درباره کربلا آشنا کند. در گزینش اشعار کتاب تلاش شده تا به هر سه محور پیشاواقعه (حرکت کاروان نینوا از حجاز به عراق، حین واقعه (حماسه‌آفرینی‌های امام حسین(ع) و یاران باوفایش در دشت کربلا) و پساواقعه (حرکت کاروان اسرا به شام) پرداخته شود و اشعار  به هر سه محور توجه کنند. همچنین کوشش شده است تا اشعار کتاب هم به چرایی وقوع عاشورا و هم به چگونگی آن بپردازد و مخاطب در جریان انگیزه‌های قیام امام حسین(ع) نیز قرار گیرد. در کتاب «شهادت‌نامه عشاق» در کنار اشعار شاعران معرفی کوتاهی درباره زندگانی ادبی شاعر و معرفی اجمالی آثار او نیز صورت گرفته است و اطلاعات ادبی خواننده از این لحاظ تقویت می‌شود.

بر اساس این خبر، کتاب «شهادت‌نامه عشاق» در گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان سامان یافته است و با نگاهی متفاوت به واقعه کربلا، می‌کوشد تا بیان کند هیچ‌گاه واقعه جانسوز کربلا کهنه نمی‌شود و از ذهن‌ها رخت برنمی‌بندد. این کتاب توسط انتشارات کانون اندیشه جوان در ۱۶۴ صفحه منتشر شده است.