سامانه کدال یک سامانه الکترونیکی به معنای سامانه یا پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های پذیرفته شده (فهرست شده در بورس) است که با اقتباس از سامانه های اطلاع‌رسانی بورس های دیگر جهان راه اندازی شده است.
به گزارش مرور نیوز، سید احسان خاندوزی روز گذشته از انتشار صورت مالی نهادهای عمومی غیر دولتی به دستور رئیس جمهور در سامانه کدال خبر داد. براین اساس قرار است تا ساعاتی دیگر این وزارتخانه در گام دوم شفافیت شرکت‌ها، صورت‌های مالی تعدادی از شرکت‌های بخش عمومی کشور را منتشر کند.
سازمان بورس اوراق بهادار ایران همانند بسیاری از بازار‌های سرمایه و بورس دنیا اقدام به ایجاد یک سامانه با عنوان سامانه کدال کرده است تا براساس مواد قانونی بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران(مصوب آذر ۱۳۸۴)، از حقوق سرمایه‌گذاران بورس حمایت کند.
در واقع سامانه کدال یک سامانه الکترونیکی به معنای سامانه یا پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های پذیرفته شده (فهرست شده در بورس) است که با اقتباس از سامانه های اطلاع‌رسانی بورس های دیگر جهان راه اندازی شده است.
هدف از ایجاد و راه‌اندازی سامانه کدال، سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران www.codal.ir ، ساماندهی، حفظ و نگهداری و انتشار الکترونیکی اطلاعات مالی و اطلاعات مربوط به سهام(مجامع و…) شرکت‌های ثبت‌شده در بورس اوراق بهادار ایران است. طبق ماده 2 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذرماه ۱۳۸۴)، «سازمان بورس و اوراق بهادار» در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و باهدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به‌منظور نظارت بر حٌسن اجرای قانون و بر اساس ماده ۷ همان قانون، اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های ثبت‌شده نزد «سازمان» بر عهده هیئت‌مدیره این سازمان است.
فرآیندهای اصلی سایت کدال عبارت‌اند از:
آماده‌سازی و ثبت گزارش‌ها به‌وسیله ناشران
دریافت و پذیرش گزارش‌ها توسط سامانه
ذخیره و بازیابی گزارش‌های دریافتی
تحلیل و نظارت بر گزارش‌ها توسط کارشناسان سازمان
انتشار اطلاعات به عموم
اهداف اصلی طراحی و به‌کارگیری سایت کدال عبارت‌اند از:
تسریع در ارائه اطلاعات ناشران اوراق بهادار و افشای عمومی آن
ایجاد سازوکاری جهت تسهیل فرایند تهیه و افشای اطلاعات
ایجاد سازوکارهای بهینه و مناسب گزارش‌گیری و گزارشگری مبتنی بر اصول جهانی جهت فعالان بازار سرمایه
فراهم آوردن امکان دسترسی آسان استفاده‌کنندگان به اطلاعیه‌ها
فراهم آوردن امکان نظارت مؤثرتر بر نحوه ارائه و افشای اطلاعات
افزایش شفافیت اطلاعاتی از طریق کاهش دورۀ زمانی تهیه تا انتشار اطلاعات و افزایش دقت در محاسبات و کنترل‌ها
افزایش هماهنگی واحدهای درون‌سازمانی و برون‌سازمانی و ارتقای سطح اطلاع‌رسانی
رایج‌ترین گزارش ها در سامانه کدال:
در تاریخ تهیه این مقاله گزارش‌های متنوعی در سامانه کدال منتشر می‌گردد که هر کدام کاربردهای ویژه و خاصی دارد که در این متن به معرفی اولیه آن‌ها بسنده می‌کنیم:
الف) صورت های مالی میان دوره و پایان دوره:
بر طبق الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار با هدف کسب اطلاعات به موقع و شفاف از فعالیت‌ها، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا صورت های مالی خود را به همراه جزییات اطلاعات در بازه‌های زمانی ۳ ماهه منتشر نمایند. بنابراین گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۳، ۶ و ۹ ماهه را از شرکت‌ها مشاهده خواهیم کرد. هم‌چنین اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه نیز گزارش سال مالی شرکت را در اختیار عموم قرار می‌دهد.
ب) گزارش های ماهیانه:
از دیگر اطلاعات مهم و حیاتی که از سال ۱۳۹۵ توسط سازمان بورس برای تمامی شرکت‌ها الزامی گردید گزارش یک‌ماهه از فروش شرکت‌ها بوده است. در این گزارش شرکت‌ها آمار فروش خود و یا ارائه خدمات انجام شده طی یک ماه گذشته را همراه با حجم و نرخ فروش و در نهایت ارزش ریالی فروش کل، ارائه می‌کنند تا شفافیت اطلاعاتی از شرکت‌های بورسی افزایش پیدا نماید.
پ) گزارش فعالیت هیئت مدیره:
هنگامی که شرکت‌ها گزارش اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه خود را منتشر می‌کنند جهت برگزاری مجمع عمومی عادی ملزم هستند تا گزارش حسابرسی شده آن را در سامانه کدال منتشر نمایند. پس از انتشار این گزارش، اعضای هیئت‌مدیره شرکت با توجه به اتفاقات سال گذشته و وضعیت آتی، گزارش‌های مهم و حیاتی از وضعیت و جایگاه شرکت در زمان فعلی و آتی شرکت منتشر می‌کنند و تمامی این اطلاعات را در قالب گزارش فعالیت هیئت مدیره در سامانه کدال منتشر می‌کند و سهامداران از این طریق اطلاعات مهم و حیاتی را به دست می‌آورند.
ت) گزارش اطلاعات با اهمیت گروه الف:
تا قبل از بهمن ۱۳۹۶ شرکت‌های بورسی در صورت بروز اتفاقات مهم که بر روی سود هر سهم آن اثرگذار بود و اثر آن موجب تغییر بیش از ۲۰ درصدی در EPS شرکت می‌شد گزارشی تحت عنوان پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی منتهی به ۱۳xx/xx/xx منتشر می‌کردند و در آن اطلاعاتی را منتشر می‌کردند. ولی از بهمن سال ۱۳۹۶ سازمان بورس این گزارش‌ها را حذف و به جای آن مصوب کرد تا شرکت‌ها اطلاعات مهم و اثرگذار بر سود هر سهم خود را در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه الف منتشر نمایند و در آن تغییرات سود هر سهم را گزارش کنند.
ث) گزارش اطلاعات با اهمیت گروه ب:
هم‌چنین اطلاعات بااهمیت دیگر را که مستقیماً موجب تغییر سود هر سهم نمی‌شوند ولی جزو اطلاعاتی است که سهامداران باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب منتشر می‌گردد(برای مثال برنده شدن یک شرکت تولیدی در یک مناقصه و …).
ج) گزارش تفسیری مدیریت:
در گذشته تمامی انتظارات مدیریت در قالب گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم منتشر می‌شد ولی در حال حاضر در گزارشی تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت که در دو قالب تحت وب و فایل متنی PDF منتشر می‌گردد و انتظارات مدیریت از فروش(به طور خاص فروش مقداری محصولات) منتشر می‌گردد. عموماً این گزارش همراه با صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر می‌گردد.
چ) یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی:
بر طبق قانون سازمان، تمامی شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا برای گزارش‌های ۶ ماهه و ۱۲ ماهه خود گزارش حسابرسی شده شرکت را منتشر کنند. لازم به ذکر است که تمامی شرکت‌های بورسی دارای حسابرس داخلی هستند و گزارش مزبور توسط حسابرس مستقل خارج از شرکت که مورد تائید سازمان بورس هست تهیه می‌گردد. گزارش حسابرس مستقل در گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورت‌های مالی ۶(۱۲) ماهه منتهی به ۱۳XX/XX/XX منتشر می‌گردد. لازم به ذکر است که عنوان اصلی این گزارش عموماً یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی است.
ح) فرایند انجام افزایش سرمایه:
در نهایت یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها که سرمایه‌گذاران به آن توجه ویژه دارند گزارش افزایش سرمایه شرکت‌ها هست. لازم به ذکر است که برای برگزاری مجمع فوق‌العاده جهت انجام افزایش سرمایه شرکت‌ها بایستی چندین گزارش ارائه بدهند که تمامی آن‌ها در قالب اطلاعیه‌های کدال در اختیار عموم قرار بگیرد. ابتدا گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در گزارشی تحت عنوان پیشنهاد هیئت‌مدیره به مجمع فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه منتشر می‌گردد. پس از آن این گزارش برای حسابرس و بازرس قانونی ارسال می‌گردد و پس از تائید توسط این دو، گزارشی تحت عنوان اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه در کدال درج می‌گردد و گزارش مزبور برای سازمان بورس ارسال می‌گردد. نظر سازمان بورس در گزارشی با عنوان مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه در سامانه درج می‌گردد. پس از طی تمامی مراحل شرکت موظف است طی ۶۰ روز مجمع فوق‌العاده را برگزار نماید.
گفتنی است، یکی از برنامه‌های وزیر امور اقتصادی و دارایی برای کسب رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی شفاف سازی و ارتقای بهره وری در مدیریت دارایی‌ها و شرکت‌های دولتی عنوان شده بود که انتشار سلسله وار صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی و بخش عمومی کشور توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی در این راستاست.
