حذف دفترچه های کاغذی، بدون جایگزین مناسب

به گزارش مرور نیوز، براساس طرح حذف دفترچه های کاغذی بیمه، صدور دفاتر درمانی سازمان تامین اجتماعی در شعب و کارگزاری‌های این سازمان از اول اسفند متوقف شده است وهیچ دفترچه و یا کارت جدیدی جایگزین دفاتر درمانی فعلی نمی شود.

سازمان تامین اجتماعی مدعی است که توقف صدور دفترچه کاغذی براساس قوانین برنامه ششم توسعه، قانون بودجه سال جاری و دستور ریاست جمهوری اجرا شده و با این کار امکان رفع دغدغه هزینه درمان بیماران فراهم می‌شود.

به گفته مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین تمامی اجزای نظام درمانی کشور براساس ماده ۷۴ قانون برنامه ششم توسعه و بند ز تبصره ۱۷ قانون بودجه سال جاری کشور مکلف به استقرار نسخه الکترونیک و حذف کامل دفترچه‌های کاغذی هستند.

وی ادامه داد: توقف صدور دفترچه‌های کاغذی تکلیف قانونی است که با همکاری خوب مراکز درمانی طرف قرارداد درحال انجام است.

سالاری مدیریت هزینه‌های درمان و برقراری عدالت را تنها از طریق به‌کارگیری سامانه نسخه الکترونیک قابل انجام دانسته و گفت: این کار بزرگ با همکاری جامعه درمانی کشور و به‌ویژه وزارت بهداشت انجام می‌شود و انتظار کمک و همراهی از تمامی دست‌اندرکاران نظام سلامت کشور را داریم.

براساس اطلاعیه ای که از سوی سازمان تامین اجتماعی صادر شده ،بیمه شدگان و بازنشستگانی که برگه های دفاتر آنها به اتمام می رسد بدون نگرانی می توانند با همراه داشتن یکی از مدارک معتبر( کارت ملی،شناسنامه، برگه اول دفترچه بیمه) به پزشک و مراکز درمانی مراجعه کنند و خدمات لازم را دریافت کنند.

در ادامه این اطلاعیه آمده است: دفاتر درمانی سازمان تامین اجتماعی بتدریج حذف می شود و دفاتر درمانی فعلی نزد بیمه شدگان تا آخرین برگ آن اعتبار دارد و قابل استفاده است. پس از اتمام دفاتردرمانی، نیز درخواست می شود بیمه شدگان به شعب و کارگزاری ها مراجعه نکنند زیرا از اول اسفند دفترچه جدید صادرنمی شود.

جزییاتی بیشتر از حذف دفترچه های کاغذی تامین اجتماعی

شهرام غفاری،  مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی،در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، با تاکید براینکه داشتن کارت ملی برای دریافت خدمات درمانی در مراکز طرف قرارداد تأمین اجتماعی کفایت می‌کند گفت: البته حذف دفترچه‌های کاغذی به این معنی نیست که دفترچه‌های بیمه شدگان از درجه اعتبارساقط شده است، بلکه بیمه شدگان می‌توانند تا آخرین برگ دفترچه از آن استفاده کنند و چنانچه برگه دفترچه تمام شده باشد، صفحه اول که حاوی مشخصات بیمه شده است به عنوان کارت شناسایی قابل استفاده است.

اما اگر بیماری در مراجعه به پزشک فراموش کرده بود که دفترچه بیمه اش را با خودش بردارد ، تکلیف وی چه خواهد شد؟ مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به این سوال گفت: بیمه شدگان باید همیشه دفترچه بیمه خود را همراه داشته باشند. اما، اگر هم دفترچه بیمه‌شان را همراه نداشته باشند می‌توانند از کارت ملی به عنوان جایگزینی برای دفترچه استفاده کنند.

غفاری،تاکید کرد: به پزشکان تاکیدشده است که با نوشتن شماره ملی بیمار بر روی سرنسخه، امکان ارائه خدمات درمانی برای بیمه شدگان فراهم شود.

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی، با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ هزار پزشک و ۱۰۰۰ مرکز درمانی طرف قرارداد سازمان بیمه تأمین اجتماعی هستند، ادامه داد: هدف اصلی ما از حذف دفترچه کاغذی،تسهیل در ارائه خدمات به بیمه شدگان و حذف مشکلات دریافت دفترچه کاغذی بوده است.

به گفته وی در رویه جدید،  فرآیند ارائه خدمت در مراکز درمانی تغییر نکرده و پزشکان می‌توانند با درج کدملی روی سرنسخه، دستور پزشک را صادر و همان برگه را برای گرفتن دارو به داروخانه‌ها ببرند.

معاون خرید راهبردی اداره‌ کل درمان غیرمستقیم این سازمان نیز در باره چگونگی استفاده از این طرح گفت:‌ دفترچه‌های درمانی فعلی که در اختیار بیمه‌شدگان قرار دارد، تا اتمام برگه‌های درمانی قابل استفاده بوده و پزشک می‌تواند دستورات خود را بر روی برگه‌های دفترچه صادر کند.

فرهاد خدایی همچنین با بیان اینکه با اجرای حذف دفترچه درمان، پزشکان به سه روش می‌توانند نسخه بیمار را تجویز کنند، ادامه داد: روش اول، استفاده از دفترچه درمانی بیمار است؛ بیمارانی که دفترچه درمانی آن‌ها دارای برگه است، پزشک می‌تواند با استفاده از دفترچه، نسخه بیمار را صادر و بیمار نیز می‌تواند با ارائه به مراکز دارویی و تشخیصی-درمانی  خدمات خود را دریافت کند.

وی عنوان کرد:‌ روش دوم، استفاده از نسخه الکترونیک است. برای صدور نسخه به روش الکترونیک، پزشک باید در سامانه نسخه الکترونیک سازمان تأمین‌اجتماعی، به نشانی (ep.tamin.ir) ثبت‌نام و پس از دریافت نام‌ کاربری و رمز عبور نسبت به تولید نسخه الکترونیک اقدام کند.

خدایی با تأکید بر عدم وجود محدودیت برای ثبت‌نام پزشکان در سامانه نام‌برده افزود: تمامی‌ پزشکان اعم از طرف قرارداد و غیرطرف قرارداد می‌توانند در این سامانه ثبت‌نام کرده و نام کاربری دریافت کنند.

گلایه های شهروندان از حذف دفترچه های کاغذی بیمه

اما همانطور که گفته شد در همین چند روزی که از اجرای این طرح می گذرد، شهروندان بسیاری از سردرگمی و اجرایی نشدن آن به شدت انتقاد دارند.

بیماری که چندی قبل برای درمان خود به بیمارستانی در تهران مراجعه کرده بود در این باره به خبرنگار خبرگزاری موج  گفت: من دفترچه ام را گم کرده بودم؛ فکر می کردم با کد ملی می توانم از خدمات پزشکی آن استفاده کنم ولی وقتی به پذیرش رفتم گفتند باید حتما دفترچه کاغذی داشته باشید! برای همین مجبور شدم تا به یکی از شعبه های بیمه تأمین اجتماعی بروم و دوباره دفترچه بگیرم!

اما گویا شعبه بیمه مزبور هم حاضر به صدور دفترچه برای وی نشده بود. وی در این باره گفت: کارمند بیمه تأمین اجتماعی نیز در مقابل درخواست من با استناد به ممنوعیت صدور دفترچه کاغذی مدعی شد که بیمارستان مؤظف است که با کارت ملی، شما را پذیرش کند.

وی در توصیف ادامه آنچه بر او گذشته بود گفت: با وجود اینکه بیمه ام اعتبار داشت بار دیگر به بیمارستان برگشتم تا تعیین تکلیف کنم. آنجا بود که  مسئولین بیمارستان با اصرار من اعلام کردند که چند روزی است که با این مشکل مواجه هستند چرا که  تا کنون بخش نامه‌ای در رابطه با این موضوع به این بیمارستان ارسال نشده است.

این شهروند افزود: در نهایت قرار شد تا منتظر بمانیم تا شاید! طی چند روز آینده بخش نامه مربوطه از سوی علوم پزشکی استان به بیمارستان ارسال شود.

به گفته وی متأسفانه طی روزهای گذشته مراجعه کنندگان به بیمارستان ها مجبور شده‌اند تا هزینه درمان خود را به صورت آزاد پرداخت کنند.

فریاد داروخانه ها از حذف دفترچه های کاغذی بیمه

اما ماجرای ابلاغیه جدید سازمان تامین اجتماعی به همین جا ختم نمی شود بلکه این طرح باعث شده تا داروسازان و داروخانه ها نیز با چالش های جدیدی روبرو شوند. در همین زمینه نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ضمن تشریح چالش های اجرای ناقص طرح نسخه نویسی الکترونیک، اعلام کرد که بر اساس دستورالعمل نسخه‌نویسی الکترونیک، استحقاق سنجی باید در مطب پزشک انجام شود، اما اکنون به خاطر اجرای این طرح داروخانه ها را تحت فشار قرار داده اند که منجر به افزایش بار کاری و هزینه ای داروخانه ها و سردرگمی و نارضایتی مردم شده است.

دکتر سیدعلی فاطمی، با اشاره به چالش‌های اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک و حذف دفترچه بیمه برای داروخانه‌ها، گفت: اگر طرح نسخه‌نویسی الکترونیک به خوبی و کامل اجرا شود، به نفع همه است؛ هم به نفع جامعه پزشکی و پزشکان، هم به نفع داروخانه‌ها و مردم. اما اگر بد اجرا شود، متاسفانه مانند سایر طرح‌هایی است که در کشور انجام می‌شود، اما به نتیجه نمی‌رسد و فقط هزینه‌ای از بیت‌المال صرف آن می‌شود.

با این حال وی چندان نسبت به اجرای این طرح خوشبین نیست. در این زمینه نیز گفت: اما از آنجاییکه معتقدم نتیجه نمی‌دهد، مجددا به خانه اول بازمی‌گردیم. در زمینه طرح حذف دفترچه هم نگران همین موضوع هستیم. زیرا مهمترین رکن در نسخه‌نویسی الکترونیک این است که نسخه در مطب پزشک به صورت الکترونیکی و فایل درآمده و آن فایل در اختیار موسسه اعم از داروخانه، رادیولوژی، آزمایشگاه و ... قرار گیرد و خدمت لازم به بیمار ارائه شود.

فاطمی با باز هم تاکید می کند که حذف دفترچه به شیوه کنونی، شیوه ای نادرست است. وی در این زمینه ادامه داد: ببینید، از طرفی فردی که دفترچه بیمه تامین اجتماعی دارد، عکسش بر روی دفترچه قرار دارد و می‌توان تشخیص داد که آن فرد، همان بیمه شده است. همچنین تاریخ اعتبار دفترچه مشخص است و این موضوع صحت و درستی اطلاعات بیمه شده را نشان می‌دهد، اما زمانی که پزشک بر روی یک کاغذ معمولی و سرنسخه، نسخه‌اش را نوشته و به داروخانه می‌فرستد، اولا بیمار برای ما اصلا شناخته شده نیست و هیچ عکس و مشخصاتی وجود ندارد. فقط باید کارت ملی فرد را بررسی کرد. حال ممکن است بیماری کارت ملی به همراه نداشته باشد و فقط شماره ملی خود را به پزشک دهد یا ممکن است کد ملی اشتباهی را به پزشک اعلام کند. این موضوع داروخانه‌ها را گیج می‌کند. زیرا دیگر دفترچه‌ای وجود ندارد که بر روی آن تاریخ اعتبار دفترچه درج شده باشد. حال داروخانه مجبور است که در سامانه بیمه استحقاق سنجی کند. همین استحقاق سنجی بیمار از سامانه بیمه چند تهدید دارد؛ ممکن است برق نباشد، کامپیوترها قطع باشند، سامانه بیمه قطع شود، شماره بیمار درست نباشد و همین مضوعات طی چند روز اخیر منجر به ازدحام در داروخانه‌ها شده است.

وی ادامه داد: واقعیت این است که در حال حاضر هم مردم سردرگم شدند، هم پزشکان تکلیف‌شان را نمی‌دانند و هم به داروخانه‌ها فشار زیادی وارد می‌شود. اولین بار که تامین اجتماعی می‌خواست این طرح را اجرا کند، به داروخانه‌ها فشار آورد و اعلام کرد که باید نسخ را به صورت آنلاین در سامانه ثبت کنید، اما ثبت آنلاین نسخ در سامانه بسیار دشوار است؛ چراکه نسخ به صورت کاغذی است و داروخانه باید اطلاعات بیمار، مشخصات پزشک و شماره نظام پزشکی او، کد رهگیری استحقاق‌سنجی و... را در سیستم وارد کند و سپس داروها را وارد کرده و دستور مصرف دارو را هم وارد سیستم کند. این اقدامات یکی یا دو نفر نیروی مجزا در داروخانه نیاز دارد. بسیاری از داروخانه‌ها امکانات و امکان جذب نیروی اضافه را ندارند. برخی داروخانه‌ها سخت‌افزار بیشتری را از نظر تجهیزات کامپیوتر یا تبلت برای نسخه‌پیچی نیاز دارند. مجموعه این‌ها دست به دست هم داد و باعث شد که از آنجایی که این طرح بد اجرا می‌شود و از مسیر درستش، یعنی تولید نسخه الکترونیک در مطب آغاز نشده، فقط بار کاری و هزینه‌ای داروخانه‌ها را افزایش داده است.

حذف دفترچه های کاغذی بیمه، یک طرح نه چندان کامل!

اما به نظر می رسد وضعیت در شهرستان ها حتی بغرنج تر از پایتخت باشد. تبریز و آذربایجان شرقی یکی از همین نقاط است. کمااینکه دراین رابطه معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریزگفت:  با توجه به اینکه طرح حذف دفترچه‌های بیمه به تازگی آغاز شده است شاید برخی از نواقص در این طرح وجود داشته باشد.

روزبه رجایی ادامه داد: متأسفانه این طرح بدون هماهنگی و با عجله از سوی سازمان تأمین اجتماعی انجام گرفته و موجب پدید آمدن مشکلات اولیه نظیر سرگردانی بیمه شدگان شده است.

وی با اشاره به هماهنگی‌های صورت گرفته با سازمان بیمه تأمین اجتماعی گفت: در این رابطه نامه‌نگاری‌های لازم انجام گرفته اما با این وجود، نیازمند هماهنگی‌های بیشتری در این زمینه است.

رجایی افزود: متولی این طرح، سازمان تأمین اجتماعی است و در حال حاضر مشکلات به وجود آمده در رابطه با آمادگی و هماهنگی‌هاست و رفع این مشکل، علاوه بر پای کار بودن سازمان تأمین اجتماعی، نیازمند هماهنگی‌های بیشتر و جلساتی است که باید تشکیل گردد.

مدیر درمان تأمین اجتماعی آذربایجان شرقی نیز گفت: سیستم‌های پذیرش موجود در بیمارستان‌ها، آماده برای پذیرش کد ۱۸ رقمی درج شده بر روی دفترچه بیمه است و این تغییر، کمی زمان بر خواهد بود.

اسماعیل مقدس پور افزود: طبق اعلام صورت گرفته به مراکز درمانی، در صورت نبود دفترچه بیمار، تنها با یادداشت کردن کد ۱۸ رقمی و انتقال آن به سازمان تأمین اجتماعی، وجوه قابل پرداخت خواهد بود که البته عملیاتی شدن آن در واحد پذیرش زمان بر خواهد بود.

مدیر درمان تأمین اجتماعی آذربایجان شرقی در پایان بیان کرد : شهروندان می‌توانند با مراجعه به آدرس اینترنتی eservices.tamin.ir با وارد کردن مشخصات خود به هنگام مراجعه به پزشک، مدت زمان کم‌تری برای پذیرش را شاهد باشند.

پاسخ های قابل تامل!

با این وجود پاسخ مسولان به نقایص این طرح نیز در نوع خودش قابل تامل است! شهرام غفاری، مدیر‌کل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی از اجرای طرح حذف کامل دفترچه‌های بیمه تأمین اجتماعی در پاسخ به این پرسش که "آیا نظرسنجی در این مدت از اجرای طرح داشته‌ایدیا خیر؟" گفت: در این بخش هنوز آمار و گزارشی نداریم!

وی ادامه داد: با هماهنگی‌هایی که با مراکز دولتی و دانشگاهی در استانهای مختلف انجام داده‌ایم طرح در حال اجراست و تا به امروز مشکلی به ما گزارش نشده است!

غفاری با اشاره به مقاومت یکی از استان‌ها در ارتباط با طرح حذف دفترچه بیمه تأمین اجتماعی در مراکز درمانی، بیمارستانی و داروخانه‌ها تصریح کرد: متأسفانه تنها استان اصفهان در اجرای این طرح به‌دلایلی همکاری نکرده است که یک دستور نانوشته‌ به مراکز درمانی ابلاغ شده است که روز گذشته تعدادی از بیمه‌شدگان ما در این استان اذیت شده بودند به‌طوری که یک بیمار با درد سینه و قلب‌درد از مرکز درمانی رانده و به اداره‌کل سازمان تأمین اجتماعی هدایت شده بود؛ این مسائل تحت هیچ شرایطی مورد قبول نیست چرا که بیمارستان می‌تواند از طریق کد ملی، نسخه را برای بیمار در همان سرنسخه بنویسد همچنین در یکی دیگر از استانها، مبالغی از بیمه‌شدگان دریافت شده بود که این موضوع نیز از طریق همکاران ما در سازمان تأمین اجتماعی پیگیری و مبالغ به حساب بیمه‌شدگان بازگردانده شد.

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی درباره مراکز غیرطرف قرارداد سازمان تأمین اجتماعی خاطرنشان کرد: این مراکز اصولاً الزامی برای همکاری با سازمان ندارند و ما هم به بیمه‌شدگانمان توصیه می‌کنیم که از طریق مراکز طرف قرارداد خدمات درمانی دریافت کنند.

غفاری گفت: در صورتی که بیمه‌شدگان با مشکلاتی در رابطه با طرح حذف دفترچه بیمه مواجه شوند، می‌توانند به ناظران اسناد پزشکی مستقر در بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی مراجعه کنند یا  بیمه‌شدگان می‌توانند از طریق سامانه ۱۴۲۰ که به‌صورت شبانه‌روزی فعال است، مشکلات خود را مطرح کنند.

و باز هم پاسخی مشابه

فرهاد خدایی معاون اداره کل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به سوالی درباره اینکه برای فراگیری طرح نسخه نویسی الکترونیک چقدر زمان نیاز است؟، گفت: در مدت زمانی که این طرح پیاده‌سازی و اجرا شده است، حدود ۷۵ درصد نسخ به شکل الکترونیکی صادر و ارسال می‌شود که نشاندهنده آن است که استقبال پزشکان از طرح نسخه نویسی الکترونیک بسیار خوب بوده است.

وی افزود: طرح دومی که عبارت است از استفاده از سرنسخه که از اول اسفند آغاز شده است با سرعت در حال پیشرفت است و اگر بیماران دفترچه را ارائه نکنند یا اینکه دفترچه همراه آن‌ها نباشد یا برگ‌های دفترچه آنان تمام شده باشد، پزشک می‌تواند از سرنسخه الکترونیک یا از سرنسخه خودش استفاده کند.

سازمان تامین اجتماعی با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: صدور دفاتر درمانی سازمان تامین اجتماعی در شعب و کارگزاری های این سازمان از اول اسفند متوقف شده است و هیچ دفترچه و یا کارت جدیدی جایگزین دفاتر درمانی فعلی نمی شود.

کلاه برداری از طرح

ولی انتشار اخباری مبنی بر سوء استفاده برخی از اشخاص و کلاهبرداری آنها به بهانه صدور کارت بیمه برای بازنشستگان، سازمان تامین اجتماعی را مجبور کرد تا با صدور اطلاعیه ای به شهروندان در این زمینه هشدار دهد. در بخشی از این نامه آمده است: در این میان، شرکت های سودجو و افراد شیاد با بیمه شدگان و بازنشستگان تماس می گیرند و به بهانه توقف انتشار دفترچه، کارت بیمه درمان طلایی، کارت هوشمند درمان، کارت تکمیلی درمان و ... را به آنها معرفی می کنند و مدعی می شوند در قبال دریافت وجه کارت جدید برای آنها صادر کنند. این افراد صرفا قصد اخاذی دارند و بار دیگر این سازمان تاکید می کند در قبال حذف تدریجی دفترچه ها هیچ کارت و دفترچه جدیدی صادر نمی شود و هر تماس و یا مراجعه به بیمه شدگان با عنوان صدور کارت جدید درمان کلاهبرداری است و بیمه شدگان به این تماس ها اعتنا نکنند و موضوع را به مرکز ارتباطات مردمی این سازمان ۱۴۲۰ اطلاع دهند.

این روزها تمام نواقص این طرح به حساب نو بودن آن گذاشته می شود. برای همین به نظر می رسد برای بررسی و تحلیل هر چه بهتر آن باید چند هفته ای منتظر ماند تا نتایج بعدی آن مشخص شود. گرچه بی شک، ناهماهنگی های موجود در طول این مدت، می تواند باعث دردسرها و گرفتاری های بسیاری برای شهروندان و بیماران شود.