رشد چشمگیر گردشگری، صادرات صنایع دستی و استرداد اشیای تاریخی، افزایش ورود گردشگران خارجی، صادرات صنایع دستی و استرداد چهار محموله بزرگ اشیاء فرهنگی و تاریخی از شاخص ترین عملکردهای دولت یازدهم در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی مرور نیوز،  اگر به کارنامه دولت تدبیر و امید در سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در قالب یک سازمان واحد نگاهی اجمالی بیاندازیم، بیش از هر چیز، تغییر نگاه مدیریتی نسبت به ادوار هشت ساله دولت های نهم و دهم در آن محسوس است. تغییر مدل مدیریتی سازمان مبتنی بر استفاده از بخش خصوصی در هر سه حوزه سازمان که بطور گسترده در دولت یازدهم مورد تأکید قرار گرفته و نتایج بسیار مطلوب اما ناکافی در برداشته است.

تعبیری که مسئولان میراث فرهنگی خود به کار می برند این است که این تغییر مدل مدیریتی بگونه ای بوده که دیگر این سازمان، یک حیات خلوت برای مقامات ارشد دولتی برای انجام کارهای شخصی یا تصمیمات یک شبه نیست و با تقویت جایگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این سازمان در دولت یازدهم از جایگاهی برخوردار شده که در فرآیند توسعه و تصمیم گیری های دولت به طور جدی در دستور کار قرار دارد.

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از سه بخش مجزای کاری تشکیل شده که عملکرد یکدیگر را مانند بازسازی و مرمت آثار تاریخی و بهره برداری از آنها در بخش گردشگری و تولید صنایع دستی با هدف صادرات و عرضه به گردشگران تکمیل می کنند.

ثبت آثار ایران در یونسکو معرفی تمدن کهن به جهانیان

یکی از  دستاوردهای حوزه میراث فرهنگی به ثبت پنج اثر فرهنگی – تاریخی ایران در یونسکو شامل «شهرسوخته»، «بافت تاریخی شهر شوش»، «منظر فرهنگی میمند»، «۱۱ قنات ایرانی» و «بیابان لوت»   است و  این اقدام مهم، حمایت کل سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی را در هویت تاریخی و فرهنگی دریافت می‌کنند و به عنوان بناهای تاریخی در هزاران سایت گردشگری جهان نیز ثبت می‌شوند و در معرض دید گردشگران تمام کشورها قرار می‌گیرند.

 بازگشت ۳۰ شی‌ء تاریخی ایران از ایتالیا

 در واقع باید به  بازگرداندن چهار محموله اشیاء تاریخی از کشورهای دیگر  اشاره کرد و گفت:  تقریبا در تاریخ قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مشابه این اقدام و دستاورد را شاهد نبوده‌ایم.با پیگیری‌های حقوقی و کارشناسی اشیاء متعلق به خوروین را از بلژیک برگرداندیم، در حالیکه از ۵۰ سال پیش از کشور خارج شده بود. همچنین اشیاء مربوط به چغامیش را از آمریکا بازگرداندیم.

حدود ۳۰ قلم اشیاء قاچاق شده به ایتالیا با همکاری پلیس و مسئولان میراث فرهنگی ایتالیا در دولت تدبیر و امید کشف و ضبط شد، به طوری که مُهرهای گلی که پس از اثبات مالکیت ایران توسط امریکایی‌ها تحویل وزیر امور خارجه ایران شد و با پیگیری و صدور احکام قضایی به کشور بازگشت، نیز از محموله‌های استرداد شده به ایران بودند.

پیگیر بازگشت کامل ۳۰ هزار لوح هخامنشی هستیم

 حدود ۳۰ هزار لوح گلی کوچک که بیان‌کننده امور جاری و مکاتبات اداری و حکومتی دوره هخامنشیان بوده، کشف شده بود، در آن سال به دلیل ضعف کارشناسی در داخل، با مصوبه دولتِ وقت قرار شد در اختیار موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو قرار گیرد. بر این اساس دانشگاه شیکاگو با بررسی سه ساله روی الواح گلی این اشیاء تاریخی را به ایران برگرداند. این اشیاء در سال ۱۳۱۲ کشف و در ۱۳۱۴ با کشتی به آمریکا ارسال شده بود و در سال ۱۳۱۶ به آمریکا رسید، اما تا سال ۱۳۲۷ که بخشی از آثار بازگرانده شد از ارسال آثار تاریخی خودداری کردند و در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۸۳ نیز بخش‌هایی از آن ۳۰ هزار لوح گلی را برگرداندند، اما دیگر آثار بازگردانده نشد و حتی در جریان غرامت‌گیری از ایران در معرض خطر فروش بود، که اخیرا با صدور حکم مثبت به نفع ایران، در صورتی‌که در مرحله‌ی نهائی نیزرای به نفع ایران باقی بماند می‌توانیم آثار به  کشور برگردانده شد

 

راه‌اندازی دوران اسلامیِ موزه ملی پس از ۱۰ سال توقف

دولت روحانیچند موزه مهم کشور که فعالیت‌شان متوقف شده بود را باردیگر راه‌اندازی کرد، که از این جمله می‌توان به بخش دوران اسلامی موزه ملی که حدود ۱۰ سال متوقف شده بود و یک سال است به بهره‌برداری رسیده و بخش موزه دوران پیش از تاریخ که پس از ۳۷ سال تعطیلی در سال گذشته بازگشایی شد، اشاره کرد. همچنین به موزه بزرگ خراسان  در حال بهره برداری است،  و در حال حاضر موزه‌های بزرگ تبریز، کرمانشاه و مشاهیر شیراز و موزه اهواز را در دست احداث  است.

 

مرمت ۸۰۰ بنای تاریخی در مالکیت افراد

حدود ۸۰۰ بنای تاریخی را در مالکیت افراد مورد حمایت قرار دادیم و در مدت سه سال با مشارکت افراد مرمت کردیم.  کار تعیین حریم بناهایی که ثبت ملی شده بودند را پس از هشت سال بلاتکلیفی، در سطح بالایی تعیین تکلیف کردیم.

 

کمانچه ثبت جهانی می‌شود

در بخش میراث فرهنگی ناملموس موفق به ثبت ۱۰ مورد ثبت جهانی شدیم که دستاورد قابل توجهی از دولت یازدهم است و در مجموع هزار و ۳۲۲ اثر در بخش میراث فرهنگی ناملموس ثبت شده است و میراث طبیعی ثبت شده در میراث ملی ۳۲۶ اثر است. همچنین آثار ملی منقول تعداد ۱۲۷ اثر است و مهمترین اثر از میراث ناملموس ثبت شده، ثبت آیین باستانی نوروز است که پرونده مشترک با ۱۲ کشور دیگر است. در واقع پرونده ثبت جهانی ساز «کمانچه» را به یونسکو ارسال و شهر تاریخی یزد را نیز در دستور ثبت جهانی شد.

 

امکان صدور ویزا برای اتباع ۱۹۰ کشور در فرودگاه‌های ایران

در واقع می توان کارنامه روشن و موفق دولت در حوزه گردشگری اشاره کرد و  گفت در حال حاضر اتباع ۱۹۰ کشور دنیا که وارد ایران می‌شوند، بدون مراجعه به نمایندگی‌های کشورمان، امکان دریافت ویزای سه ماهه در ۹ فرودگاه را دارند و در صدد افزایش پایگاه‌های ارائه دهنده این خدمت به ۱۳ فرودگاه هستیم. 

 

ایران میزبان پنج میلیون و ۲۰۰ گردشگر خارجی بود

تعداد گردشگران ورودی سالانه ۱۰ تا ۱۲ درصد در سه سال گذشته رشد داشته، نرخ میانگین رشد افزایش گردشگران خارجی در دنیا ۴.۶ بوده است و بین ۲.۵ تا سه برابر آن در دنیا رشد داشتیم و برای اینکه بتوانیم گردشگر بیشتری جذب کنیم ۴۰ کشور را بر اساس سوابق گردشگردی، هدف قرار دادیم و ۱۵ کشور از این تعداد ، کشورهای اطراف ایران هستند که موفق به فعال کردن دفاتر جذب و اطلاع رسانی گردشگران خود در ۲۵ کشور از بین ۴۰ کشور هدف با کمک بخش خصوصی شدیم و سال گذشته به مرز پنج میلیون و ۲۰۰ هزار گردشگر خارجی رسیدیم.

عملکرد دولت یازدهم در 4 سال اخیر بسیار مثبت و شفاف بود، هر چند که تنگناهایی از دولت گذشته وجود داشت و این دولت با سختی و تلاش توانست تخریب‌هایی که از دولت قبل وجود داشت را ترمیم کرده و بستری را برای رشد و توسعه اقتصادی فراهم کند. در واقع سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بستر تحرکات سیاسی دولت نهم و دهم شده است. بررسی اقدامات و سوابق پنج رئیس سازمان میراث فرهنگی در دولت نهم و دهم محمود احمدی نژاد نشان می دهد، این سازمان همیشه آغشته به مسایل سیاسی بوده است.

روند فعالیت سازمان میراث فرهنگی  در دولت نهم و دهم به دلیل آمیختگی با مسایل سیاسی تا حد زیادی باعث شده ماموریت های اصلی این سازمان به حاشیه برود.

در جدول زیر بخشی از انتقادات فعالان محیط زیست از عملکرد حمید بقایی در سازمان میراث را بخوانید؛

 

عنوان جزئیات انتقاد
آرامگاه کوروش تخریب سقف آرامگاه کوروش به بهانه مرمت آن
مسجد وکیل شیراز تخریب سنگ فرشهای مسجد وکیل شیراز به بهانه مرمت آن
خانه شیخ بهایی تخریب خانه شیخ بهایی در اصفهان
سازه های ابی شوشتر تخریب سازه های آبی شوشتر
لوح هخامنشی بی سرانجامی دهها هزار لوح گلین هخامنشی که همچنان در آمریکا بلاتکلیف مانده اند
کتیبه های تاریخی سرقت کتیبه تاریخی عهد قاجار در حمام پاگرد چهارمحال و بختیاری
تخریب بنا تخریب مدرسه مروی و واگذاری آن
پل خواجو تخریب پل خواجوی اصفهان در حین مرمت
تخت جمشید تخریب سنگ جان پناه پلکان شمالی کاخ شورای تخت جمشید

با این وجود دوران ریاست اسفندیار رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی خالی از انتقادات در حوزه میراث فرهنگی و نه سیاسی نیز نبود و موافقت با آب گیری سد سیوند و احتمال اضافه شدن میدان نقش جهان به لیست میراث جهانی در خطر و خارج شدن آن از لیست میراث جهانی انتقادات را به سمت مشایی هدایت کرد. بخش دیگری از این فشار ها آغشته به مسایل سیاسی بود که به اظهار نظرهای جنجالی او بر می گشت.

در جدول زیر برخی از اقدامات و اظهار نظر های بحث برانگیز اسنفدیار رحیم مشایی در زمان مدیریت اش در سازمان میراث را بخوانید؛

عنوان جزئیات
ثبت جهانی آثار تاریخی- فرهنگی ایران بیستون، مجموعه کلیساها، گنبدسلطانیه و سازه های آبی شوشتر
ثبت ملی میراث معنوی ثبت ملی نوروز، ثبت ملی آیین های شب یلدا، ثبت ملی آیین های رمضان، ثبت ملی ورزش های پهلوانی و زورخانه ای
خارج شدن میدان نقش جهان از میراث جهانی در خطر تعدیل برج پس از انتقادات فراوان رسانه ها و فعالان میراث فرهنگی
 موافقت با آب گیری سد سیوند موافقت با آبگیری سد سیوند از سوی مشایی از جمله طرح هایی بود که انتقادات نسبت به تخریب مقبره کوروش هخامنشی در پاسارگاد را بر انگیخت
سرنوشت نا معلوم کتاب خطی قانون این سینا برخی معتقدند سرقت این کتاب تاریخی در زمان ریاست او اتفاق افتاد
کتیبه هخامنشی خارک این کتیبه در اواخر سال 86 در پی احداث جاده ای توسط وزارت نفت کشف شد که عنوان می شود توسط برخی افراد ناشناس با یک شی نوک تیز تخریب شد و انتقاداتی را به ریاست وی در سازمان میراث تحمیل کرد
ایرانیان خارج از کشور تلاش برای بازگرداندن و افزایش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور
سازمان حج و زیارت انتقال مدریت سازمان حج وزیارت از وزارت ارشاد به سازمان میراث فرهنگی همزمان با ایام حج تمتع
همایش فرصت سرمایه گذاری در گردشگری

در مراسم افتتاح همایش فرصت‌های سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران در روز 18 آبان 1387 در حضور اسنفدیار رحیم مشایی و قبل از مراسم قرائت قرآن، افرادی با لباس محلی، دف زنان قرآن را حمل و به قاری تحویل دادند.

آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی در این مورد موضع تندی گرفتند و با وجود اینکه خود اسفندیار رحیم مشایی در این جلسه حضور داشت، معاون وی به ناچار استعفا کرد. وی در نامه استعفا نوشت: این کار را صرفاً برای تکریم قرآن کریم بوده‌است.

اظهارنظر در مورد اسرائیل مشایی در اظهارنظری در تاریخ 29 تیر 1387، مردم اسرائیل را دوست خواند و همین جنجالی شد. در پی این ماجرا 200 نماینده مجلس با امضای بیانیه‌ای خواستار برخورد جدی با وی شدند.
نظرات درباره نوح و سایر پیامبران

مشایی در تاریخ 20 دی 1388 در پانزدهمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی گفت:

اگر امروز به افرادی مانند رازی و ابوعلی‌سینا افتخار می‌کنیم، به طوری که قد آنها از اعماق تاریخ بیرون است؛ برای بلندی قد آنها نیست، بلکه کوتاهی قد نسل‌های بعدی آن را نمایان کرده‌است. حضرت نوح با 950 سال عمر نتوانست مدیریت جامع کند چرا که عدالت را ایجاد نکرده‌است. آمدن پیامبران در طول تاریخ برای تمام شدن دوره‌های قبلی پیامبری بوده‌است اگر هر پیامبر مدیریت درستی می‌کرد عدالت برقرار می شد.

طرح مکتب ایرانی

مشایی در مراسم اختتامیه دومین همایش ایرانیان خارج از کشور از اصطلاح «مکتب ایرانی» استفاده کرد، که بعدها بسیار سر زبان ها افتاد. او گفت: "برخی‌ها از من خرده می‌گیرند که چرا نمی‌گویی مکتب اسلام و می‌گویی مکتب ایران از مکتب اسلام دریافت‌های متنوعی وجود دارد، اما دریافت ما از حقیقت ایران و حقیقت اسلام، مکتب ایران است و ما باید از این به بعد مکتب ایران را به دنیا معرفی کنیم.”

سخنان مشایی با واکنش شدید آیت اله محمد یزدی، سید احمد خاتمی، احمد توکلی و علی مطهری روبه‌رو شد.

دیدار با هنرمندان در پی شکایت رحیم مشایی از روزنامه کیهان، به علت انتشار خبری در این روزنامه مبنی بر دیدار مشایی با هوشنگ امیراحمدی، مشایی اعلام کرده بود که اگر کیهان محکوم نشود، او مسلمان نیست. اما در نهایت دادگاه، روزنامه کیهان را تبرئه کرد. شکایت از روزنامه کیهان
ملاقات های اسفندیار رحیم مشایی با بازیگران، خوانندگان و کارگردانان موجب جنجال ها و اعتراض های زیادی از سوی اصولگرایان نظیر روح‌الله حسینیان شد.
تأسیس دانشگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی در اردیبهشت ماه 1390 با اعطای مجوز تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی به اسفندیار رحیم مشایی با عنوان دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان موافقت کرد. همچنین اعلام شد، که دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیان در بدو تاسیس، خواهد توانست هر رشته تحصیلی حتی در مقطع دکتری را راه‌اندازی کرده و در آن اقدام به پذیرش دانشجو بدون کنکور کند