در شرایطی که تورم مسئله دیرپای اقتصاد ایران است، سخن گفتن از ضرورت گسترش قرض‌الحسنه و تسهیلات خردی که در این چارچوب پرداخت می‌شود، چه موضوعیتی دارد؟

به گزارش مرور نیوز به نقل از روابط عمومی بانک قرض ‌الحسنه مهر ایران، قرض‌الحسنه، یکی از انواع تسهیلات ارزان‌قیمت برای متقاضیان وام در نظام بانکی کشور است. بر اساس قانون عملیات بانکی بدون ربا که در سال ۱۳۶۲ تصویب شده و عقود اسلامی را به بانکداری کشور وارد کرده، در عقد قرض‌الحسنه، رابطه دائن و مدیون یا بدهکار و طلب‌کار، بین بانک و سپرده‌گذار  برقرار می‌شود، یعنی سپرده‌گذار مبلغ مورد نظر را به بانک قرض می‌دهد و بانک هم از طرف سپرده‌گذار، این وجوه را به‌صورت وام به متقاضیان می‌دهد.

بنابراین با توجه به ماهیت قرض‌الحسنه، نه سودی از طرف بانک به سپرده‌گذار داده می‌شود و نه سودی از وام‌گیرنده دریافت می‌شود و تنها درصدی به‌عنوان کارمزد و برای جبران هزینه‌های بانک، از متقاضی وام گرفته می‌شود. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، به‌عنوان بانکی که به‌صورت تخصصی در این حوزه کار می‌کند و تمامی تسهیلاتش از نوع قرض‌الحسنه است، الگوی خوبی برای ترویج این شیوه از بانکداری است که در آن هم تطابق بیشتر و دقیق‌تری با عقود اسلامی وجود دارد و هم در نهایت رضایت مشتری بیشتر جلب می‌شود.

محو ربا در قرض‌الحسنه

حرمت ربا، یکی از مواردی است که در اقتصاد اسلامی به آن توجه ویژه شده و بهترین ابزار برای محو ربا، وام بدون ربا یا قرض‌الحسنه است. در روایات اسلامی نیز، قرض‌الحسنه به‌عنوان راهکاری برای تأمین نیازهای افراد و همچنین، عامل رشد و شکوفایی اقتصادی، معرفی شده است.

در احادیث و روایات دینی ما به هر دو مقوله قرض‌الحسنه و صدقه توجه بسیاری شده و اهمیت زیادی نیز برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. برای نمونه، در مورد صدقه دادن گفته شده که این کار ۷۰ نوع بلا را دفع می‌کند، عمر را زیاد می­کند و... . همچنین در مورد اهمیت قرض‌الحسنه چندین آیه در قرآن داریم؛ مانند آیه ۱۸ سوره حدید که می­فرماید: «مردان و زنان انفاق‌کننده و آن‌ها که (از این طریق) به خدا قرض‌الحسنه دهند، برای آن‌ها مضاعف می­شود و پاداش پرارزشی دارند.»

با این همه، طبق احادیث، قرض‌الحسنه نسبت به صدقه از جایگاه بالاتری برخوردار است. در ادامه چند دلیل آن را برمی‌شمریم.

۱-وقتی افراد قرض‌الحسنه دریافت می­ کنند، برای بازپرداخت آن اقدام می ­کنند و به‌نوعی در برابر آن مسئولند، اما وقتی صدقه پرداخت می ­شود، انتظار خاصی برای برگشت آن وجود ندارد. این مسئله باعث می­ شود رویکرد قرض‌الحسنه بیشتر مورد توجه قرار گیرد و در روایات دینی نیز این مسئله مشاهده می­ شود.

۲ – در قرض‌الحسنه، مال به دست کسی می­رسد که به آن نیاز دارد. زیرا انسان بی‌نیاز قرض نمی ­گیرد، این بر خلاف صدقه است که امکان دارد به دست فردی برسد که نیازی به آن ندارد.

۳ - درقرض‌الحسنه، عزت نفس قرض‌گیرنده از بین نمی­ رود، ولی صدقه گیرنده، به‌تدریج عزت نفس خود را از دست می­ دهد.

بانک مهر ایران در همین راستا رویکرد توانمندسازی مددجویان نهادهای حمایتی را مد نظر قرار داده و در چارچوب تفاهم با آنان، تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای را به افراد معرفی شده از سوی این نهادها پرداخت کرده است. بیش از ۲۹۴هزار فقره وام قرض‌الحسنه به ارزش بیش از ۲۰هزار میلیارد ریال تنها بخشی از اقدامات بانک مهر ایران در این راستا به شما می‌رود.

تسهیلات خرد چه دردی دوا می‌کند؟

ممکن است این پرسش مطرح شود که تسهیلات خرد در این شرایط که تورم گریبان اقتصاد را گرفته، چه دردی از مردم دوا می‌کند؟ ممکن است در شهرهای بزرگ به علت بالا بودن هزینه‌ها، امکان راه‌اندازی کسب‌وکار به‌پشتوانه دریافت وام قرض‌الحسنه دشوار باشد، اما در شهرهای کوچک و روستاها که هزینه راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک، پایین است، این وام‌ها هنوز می تواند برای کارآفرینی هم استفاده شود.

مزیت وام‌های قرض‌الحسنه نسبت به وام‌هایی که در چارچوب سایر عقود بانکی پرداخت می‌شود، بدون سود بودن آن است. این وام‌ها بدون دریافت سود از مشتری پرداخت شده و تنها مشمول کارمزدی اندک می‌شود که حداکثر به چهار درصد می‌رسد.

افزون بر این، بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان که در آغاز فعالیت خود هستند، امکان پرداخت حقوق بالا و مزایای قابل توجه به کارکنان خود را ندارند. بانک مهر ایران در قالب همکاری با صندوق نوآوری و شکوفایی تا کنون به کارکنان بیش از ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت کرده که مجموع مبالغ پرداختی به بیش از ۴۲۸ میلیارد ریال می‌رسد.

پرداخت وام قرض‌الحسنه به کارکنان سازمان‌ها می‌تواند باعث افزایش قدرت خرید دهک‌های میانی و پایین جامعه شود. این کاری است که هم‌اکنون بانک مهر ایران در چارچوب همکاری با سازمان‌های مختلف در حال انجام آن است.