وزیر امور خارجه گفت : ضمن اینکه بر روابط بسیار خوب با تمامی همسایگان تاکید داریم، درباره تمامیت ارضی و آب‌های ایران با هیچ کسی تعارف نداریم.
به گزارش مرور نیوز، محمدجواد ظریف در صحن علنی مجلس برای پاسخ دادن به سوالی درباره سهم ایران از بستر و زیربستر ایران در رژیم حقوقی دریای خزر با اشاره به حساسیت ایران به تمامیت ارضی و استقلال کشور گفت: اگر به تاریخ معاصر ایران دقت شود، تنها حکومتی که حتی یک وجب از خاک و آب ایران مورد مذاکره قرار نگرفته است و از دست نرفته، نظام جمهوری اسلامی ایران است.
وی ادامه داد: اگر به تاریخ نگاه کنیم در سلسله‌های حکومتی قبلی قسمتی از خاک ایران جدا شده و تنها در جمهوری اسلامی علیرغم جنگ تحمیلی و فشارهای زیاد، یک وجب از کشور کم نشده و این افتخار بزرگی برای رهبری ایران و مردم است که در برابر فشارها مقاومت کرده و با خون خود از وجب به وجب کشور دفاع کرده‌اند.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه ایران پس از فروپاشی شوروی تمام هم خود برای حفظ منافع ایران در دریای خزر انجام داد، اظهار داشت: من به عنوان معاون حقوقی وزیر امور خارجه، اولین اجلاس معاونان حقوقی وزرای خارجه دریای خزر را برگزار کردم و ۲۱ سال است که این مذاکرات زیر نظر شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شود. این مذاکرات بسیار دشوار بوده و تمام تلاش ما حفظ منافع ایران بود.
ظریف افزود: اینکه مذاکرات ۲۱ سال طول کشیده است به خاطر آن است که در میان تمامی جمهوری‌های استقلال یافته توافقاتی صورت گرفته است ولی ایران نسبت به این مسئله حساسیت دارد.
وی با بیان اینکه در تمام این سال‌ها پروتکل‌هایی درباره محیط زیست و ماهیگیری مطرح شده و در نهایت، در کنوانسیون جامع حقوقی دریای خزر که موضوع اصلی مذاکرات در ۲۱ سال اخیر بوده، به نتیجه رسیده است، تصریح کرد: این کنوانسیون در سال ۹۵ و ۹۶ مراحل نهایی خود را طی کرد و بعد مراحل خود را در داخل کشورها طی کرد.
وزیر امور خارجه یادآورشد: این کنوانسیون در سال ۹۷ امضا شد و از سوی برخی از افراد این انتقاد وارد شد که چرا در دوران تحریم‌ها و زمانی که ایران مورد فشار است این توافق امضا شد، به خاطر این نبود که در سال ۹۷ توافق شد بلکه این مذاکرات، در ۲۱ سال گذشته مذاکره شده و در سال‌های ۹۴، ۹۵ و ۹۶ مراحل نهایی خود را طی کرد و به نتیجه رسیده بود و تنها در سال ۹۷ به امضا رسید.
دیپلمات عالی کشورمان درباره تصویب نهایی کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر خاطرنشان کرد: در داخل کنوانسیون مشخص شده است که برای تصویب نهایی، باید مراحل قانون‌گذاری باید طی شود لذا در زمانی که دولت مراحل اولیه را طی کند، آن زمان کنوانسیون را برای تصویب به مجلس ارسال می‌کند و هیچ چیز بدون تصویب مجلس نهایی نخواهد شد.
ظریف همچنین درباره تعیین زیربستر در کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر اظهار داشت: آنچه در کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر مشخص است، آن است که دو زمینه بستر و زیربستر هنوز به نتیجه نرسیده و قرار شده در مذاکرات دوجانبه به نتیجه برسد ولی درباره پهنه آبی با توجه به مشکلاتی که زیربستر پیدا شده و کشورهای دیگر به صورت دوجانبه توافق کرده‌اند. در واقع در مورد روی آب توافق کردیم که زمانی این توافق به مورد قبول است که هر پنج کشور درباره آن توافق کنند لذا مقرر هم کردیم تا ایران در عمل انجام شده قرار نگیرد.
وی درباره ترسیم خط مبدا در کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر بیان کرد: برخلاف دیگر کشورها که براساس روش‌های سنتی برای ترسیم خط مبدا از حقوق بیشتری برخوردار می‌شوند سواحل دریای خرز در ایران مناسب نیست یعنی تقریبا سواحل ما صاف است. لذا توافق کردیم خط مبدا باید مورد توافق همه باشد و در ماده یک کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر هم آمده است کشورهایی که سواحل‌شان در موضع نامناسب قرار می‌گیرد باید در وضعیت ویژه قرار گیرد.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: زمانی که کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر امضا شد، ایران در بیانیه‌ای که در این باره اعلام کرده این بند مربوط به ایران است و خط مبدا ایران باید به شکلی ترسیم شود که ایران با کشورهایی که طول ساحل مشابه هستند، دریای سرزمینی مشابهی داشته باشد و خط مبدا به ضرر ایران نباشد.
ظریف با تاکید بر اینکه تمامی تضمین‌های لازم گرفته شده تا کشورهای دیگر نتوانند بدون ما تصمیم بگیرند، یادآور شد: وضعیت دریای خزر مانند وضعیت اروند رود میان ایران و عراق دوجانبه نیست. مسئله اروندرود میان ایران و عراق یک موضوع دوجانبه است و توافق ۱۹۷۵ بر آن حاکم است ولی تا دو کشور توافق نکنند، امری اجرا نمی‌شود ولی در مورد دریای خزر پنج کشور حضور دارند.
وی ادامه داد: در این کنوانسیون بندی گنجانده شده که خط مبدا بدون ایران براساس ترتیبات دوران شوروی سابق ترسیم نشود. این مسئله تضمینی برای ما است. به دلیل وضعیت نامناسب ایران، هیچ تصمیم‌گیری برای بستر و زیربستر و پهنه دریای خزر شکل نگرفته است. آنچه در کنوانسیون مورد توجه قرار گرفته، ترتیبات زیست‌محیطی و کشتیرانی و تعیین حدود پس از توافق درباره ترسیم خط مبدا است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه سیاست ایران سیاست نزدیکی با همسایگان و داشتن رابطه خوب با کشورهای همسایه است، عنوان کرد: این توافق تضمین می‌کند رابطه خوبی با همسایگان داشته باشیم و مانع از این می‌شود پهنه دریای خزر به محیطی به حضور نیروهای بیگانه شود. البته کشورها در مورد آب‌های ساحلی و سرزمینی خود مختار هستند ولی آنچه ضرورت داشت این بود که اجازه ندهیم این پهنه آبی به منطقه‌ای برای حضور نیروهای خارجی به ویژه آمریکا تبدیل شود. این مسئله برای ایران از لحاظ امنیت ملی مورد توجه بود.
ظریف افزود: ضمن اینکه بر روابط بسیار خوب با تمامی همسایگان تاکید داریم، درباره تمامیت ارضی و آب‌های ایران با هیچ کسی تعارف نداریم و حاضر نیستیم درباره افتخار ایران در ۴۰ سال گذشته مبنی بر اینکه یک وجب از کشور از بین برود با کسی مذاکره کنیم و از این مسئله حراست خواهد شد. دولت نسبت به این مسئله متعهد است و مجلس حرف نهایی را می‌زند.
