رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: استفاده بی‌رویه از آبهای زیرزمینی علاوه بر افت شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی و فرونشست دشت‌ها، بحران دیگری را به صورت کانون‌های گرد و غبار پدید آورده است.
به گزارش مرور نیوز، «علی بیت‌اللهی» اظهار داشت: برداشت بی‌رویه 40 تا 50 سال گذشته از منابع آب زیرزمینی کشور موجب شده است میزان افت سالیانه سطح آب سفره‌های زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشور به بیش از یک تا سه متر در سال برسد.
وی یادآوری کرد: از 609 دشت کشور، تا سال 1394 تعداد 309 دشت از نظر توسعه برداشت آب زیرزمینی ممنوع اعلام شد.
بیت‌اللهی ادامه داد: 300 دشت دیگر نیز یا فاقد منابع آب زیرزمینی شیرین قابل توجه یا دارای آبهای شور و فاقد کیفیت مناسب است.
مدیریت نادرست؛ دلیل تشدید خسارت فرونشست
رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، مهمترین عامل فرونشست زمین در دشت‌های ایران استحصال بی‌رویه آب زیرزمینی و افت شدید سطح آب زیرزمینی در این مناطق است. مدیریت نادرست نیز باعث تشدید این پدیده و باعث بروز خسارات جبران ناپذیری به مناطق می‌شود.
وی یادآوری کرد: با کاهش بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در نقاط دارای نشست زیاد و ممنوعیت برداشت شن و ماسه در مناطق بالادست محدوده فرونشست می‌توان از اثر منفی این برداشت‌ها در تغذیه سفره آب زیرزمینی جلوگیری کرد.
بیت‌اللهی گفت: خشکسالی و کاهش نزولات جوی، استحصال بی‌رویه آبهای زیر زمینی، فقدان مدیریت کارآمد منابع آب زیر زمینی، روش غرقابی سنتی و هدرده آب در کشاورزی و افت سطح ایستابی از آثار اصلی فرونشست زمین است.
وی ادامه داد: اثرهایی همچون مرگ دشت‌ها و کاهش خاصیت آبخوانی آنها، ترک‌خوردگی مستمر ساختمان‌ها، پل‌ها و کف جاده‌ها، خمش راه‌آهن و لوله‌های نفت، گاز، آب و فاضلاب و ترک‌خوردگی و شکاف در سطح زمین و نبود امکان کشاورزی از دیگر پیامدهای این پدیده به شمار می رود.
به گزارش مرور نیوز، طبق اعلام سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، نخستین بار در سال 1346 در دشت رفسنجان آثار فرونشست زمین در اثر افت سطح آب زیرزمینی گزارش شد که به ازای هر10 متر افت سطح آب، حدود42 سانتیمتر فرونشست سطح زمین به ثبت رسید.
بر اساس بررسی‌های صورت پذیرفته توسط این سازمان، تا سال 1387 دشت‌های رفسنجان، زرند، مشهد و قزوین با ثبت 30، 25، 25 و 24 سانتیمتر بر سال نرخ فرونشست در پهنه دشت‌های مطالعاتی رکورددار بودند.
در سال 1384 بیشینه نرخ فرونشست زمین در محدوده دشت تهران- شهریار حدود 17 سانتیمتر بر سال بود که این میزان را در سال‌های 1388 و 1390 به 24 و 36 سانتیمتر بر سال رسید.
