معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از ابلاغ آیین‌نامه تفویض اختیارات به دانشگاه‌ها در روز گذشته خبر داد و گفت: بر این اساس دانشگاه‌های سطح یک و دو کشور ازنظر بازنگری یا تدوین برنامه‌های آموزشی و درسی خود کاملاً مستقل هستند؛ چراکه وزارت نباید تا این حد درگیر کارهایی باشد که در حوزه اساتید هستند.
به گزارش مرور نیوز، دکتر مجتبی شریعتی نیاسر در نشست معاونان آموزشی دانشگاه‌های منطقه 10 کشور که امروز، دوشنبه 16 اسفندماه در سالن جلسات حوزه ریاست دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: در منطقه 10 آمایشی وزارت علوم حدود 4100 عضو هیأت‌علمی حضور دارند که 15 درصد اعضای هیأت‌علمی کشور را تشکیل می‌دهند.
وی افزود: جمعیت بانوان در اعضای هیأت‌علمی منطقه 10 نسبت به سایر مناطق کمتر است و تقریباً 26 درصد از اعضای هیأت‌علمی را خانم‌ها تشکیل می‌دهند که از این تعداد حدود 50 درصد از اعضای هیأت‌علمی با مرتبه مربی و 38 درصد نیز استادیار هستند. به عبارت دیگر حدود 88 درصد از اعضای هیأت‌علمی منطقه 10 مرتبه علمی استادیار یا پایین‌تر دارند.
منطقه 10 وزارت علوم دارای پایین‌ترین جمعیت هیأت‌علمی
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: منطقه 10 ازنظر جمعیت اعضای هیأت‌علمی در پایین‌ترین سطح میان مناطق ده‌گانه قرار دارد. در این رده‌بندی بالاترین جمعیت اعضای هیأت‌علمی متعلق به مناطق 1، 3 و 6 است. 23 درصد جمعیت اعضای هیأت‌علمی منطقه 10 در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم هستند که پذیرش روزانه دارند و مستقیماً زیر نظر وزارت فعالیت می‌کنند.
تحصیل 5.5 درصد جمعیت دانشجویی کشور در منطقه
شریعتی نیاسر ادامه داد: 54 درصد از اعضای هیأت‌علمی منطقه در مراکز دانشگاه آزاد و 15 درصد نیز در دانشگاه‌های علوم پزشکی فعالیت می‌کنند. درمجموع حدود 245 هزار دانشجو در منطقه 10 مشغول به تحصیل هستند که 5.5 درصد از جمعیت دانشجویی کشور را تشکیل می‌دهند. منطقه 10 از این نظر نیز در میان مناطق ده‌گانه رتبه دهم را به‌دست آورده است. 43 درصد از جمعیت دانشجویی منطقه 10 را خانم‌ها و 57 درصد را آقایان تشکیل می‌دهند.
وی تصریح کرد: حدود 10 درصد از جمعیت دانشجویی منطقه 10 در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم به‌صورت روزانه تحصیل می‌کنند. 50 درصد از دانشجویان در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و 20 درصد نیز در دانشگاه پیام نور مشغول به تحصیل هستند. از جمعیت دانشجویی منطقه 10 حدود 23 درصد در مقطع کاردانی، 63 درصد در مقطع کارشناسی، 12 درصد در مقطع کارشناسی ارشد و تنها یک درصد در مقطع دکترای تخصصی تحصیل می‌کنند.
توجه به آموزش عالی خوزستان باید افزایش یابد
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه 45 درصد از دانشجویان منطقه 10 در رشته‌های علوم انسانی و 35 درصد نیز در رشته‌های فنی و مهندسی تحصیل می‌کنند، گفت: از میان 31 استان کشور، خوزستان ازنظر جمعیت دانشجویی در مقام چهارم و ازنظر جمعیت مربیان در رتبه سوم قرار دارد که تعداد بالای مربیان یک نکته منفی محسوب می‌شود. خوزستان ازنظر جمعیت اعضای هیأت‌علمی دانشیار به بالا در مرتبه هفتم قرار دارد و منطقه 10 از این نظر بین مناطق ده‌گانه، مرتبه نهم را دارد. درواقع در منطقه یک، 5885 عضو هیأت‌علمی بالاتر از دانشیار و در منطقه 10 حدود 455 عضو هیأت‌علمی بالاتر از دانشیار وجود دارند.
شریعتی نیاسر افزود: به نظر من خوزستان تا حدی مورد غفلت واقع‌شده است و علی‌رغم استعداد بالایی که در این منطقه وجود دارد، میزان رشد استان به ما نشان می‌دهد که شاید خوزستان هنوز باید جزو استان‌های محروم مطرح شود؛ توجه به آموزش عالی منطقه باید افزایش یابد. امیدوارم در سال 96 بتوانیم گام‌های جدی‌تری برای خوزستان برداریم.
مشکل عدم وجود یک دانشگاه صنعتی قدرتمند در خوزستان
وی تصریح کرد: یکی از مسائل استان عدم وجود یک دانشگاه صنعتی متمرکز قدرتمند است؛ البته دانشگاه‌های صنعتی کوچکی در استان وجود دارند که اگرچه این دانشگاه‌ها عنوان صنعتی را دارند، اما واقعیت آن است که آن‌طور که باید به‌عنوان یک دانشگاه قدرتمند صنعتی، نتوانسته‌اند رشد کنند. این دانشگاه‌ها مقصر نیستند. وقتی می‌خواهیم از صفر یک دانشگاه صنعتی بسازیم، چنین مشکلاتی پیش می‌آید. البته اگر این دانشگاه‌ها مربوط به رشته‌های علوم انسانی نیز بودند، بازهم این اتفاق می‌افتاد.
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: به عبارتی می‌توان گفت اگر یک نیروی فشار ثابت وجود داشته باشد و ما آن را بخواهیم در نقاط مختلف پخش کنیم، معلوم است که قدرت آن کم می‌شود. توانمندی علمی ما در کشور یک توانمندی تعریف‌شده است. وقتی این توانمندی را در نقاط مختلف پخش می‌کنیم، درنهایت اتفاقی می‌افتد که امروز شاهد آن هستیم و به این شکل ما از عرصه رقابت‌های ملی و بین‌المللی عقب می‌مانیم.
معضلات تصمیمات غیراصولی برای ایجاد دانشگاه‌ها
شریعتی نیاسر با اشاره به ترکیب برخی از دانشگاه‌های بزرگ و تشکیل دانشگاه‌های جامع، افزود: تصمیمات غیراصولی برای ایجاد دانشگاه موجب تشکیل دانشگاه‌هایی می‌شود که اعضای هیأت‌علمی کافی ندارند و تنها عنوان دانشگاه گرفته‌اند. وقتی می‌خواهیم چنین دانشگاه‌هایی را ترکیب کنیم، همه خواهان استقلال خودشان هستند که درنهایت این دانشگاه‌ها به دلیل نداشتن پتانسیل کافی نمی‌توانند رشد کنند. ما نیز به همین دلیل نمی‌توانیم به آن‌ها مجوزهای لازم را بدهیم.
استعداد بالقوه منطقه در بدنه نظام مدیریت منطقه‌ای متبلور شود
وی یکی از گام‌های بسیار مهمی که در حوزه آموزش عالی در سال 94 برداشته شد ساماندهی مؤسسه‌ها عنوان کرد و افزود: آمایش آموزش عالی در 18 اسفندماه 94 تصویب شد و وزارت علوم را مکلف به ساماندهی مؤسسات آموزشی کرد. به‌جای دانشگاه می‌گوییم باید یک مفهوم به معنای خاص برای آن وجود داشته باشد؛ جایی که هنوز گروه و دانشکده را شکل نداده است، نمی‌تواند بدون داشتن شاخصه‌های یک دانشگاه، دانشگاه نامیده شود.
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: رشد و توسعه خوزستان به‌عنوان منطقه 10 تا حدی به وزارت و مسئولان مربوط است، اما بخش دیگری مربوط به خود منطقه است و همکاران ما در منطقه 10 باید با مشورت و همفکری به ما راهکارهایی برای توسعه آموزش عالی در منطقه ارائه دهند. نشست‌های منطقه‌ای امروز تا حدی جنبه گفت‌وگو دارد و نشست تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نیست. این نشست‌ها باید ساختارمند شوند و استعداد بالقوه منطقه باید در بدنه نظام مدیریت منطقه‌ای متبلور شود.
ابلاغ ائین‌نامه تفویض اختیارات آموزشی به دانشگاه‌ها
شریعتی نیاسر افزود: وزارت علوم نمی‌تواند برای مناطق تصمیمات نهایی را بگیرد. وزارت تنها باید سیاست‌گذار باشد، محدودیت‌ها را مشخص و منافع ملی را تعریف کند. آیین‌نامه تفویض اختیارات، روز گذشته به دانشگاه ابلاغ شد و بر اساس این نامه، دانشگاه‌های سطح یک و دو کشور ازنظر بازنگری یا تدوین برنامه‌های آموزشی و درسی خود کاملاً مستقل هستند. وزارت نباید تا این حد درگیر کارهایی باشد که در حوزه اساتید هستند. در این آیین‌نامه جزئیات اختیارات هر دانشگاه کاملاً مشخص شده است.
وی ادامه داد: در صدور مجوز رشته‌ها نیز باید همین سیاست را دنبال کنیم، اما این کار سازوکار متفاوتی را می‌طلبد. امیدواریم که در آینده دانشگاه‌های بزرگ ما بتوانند تصمیم بگیرند که چه رشته‌هایی در چه مناطقی باید ایجاد شود. اگر این سیاست جریان پیدا کند و قانونمند شود، نظام آموزش عالی کاملاً بروز شده و تصمیم‌گیری‌ها بسیار آسان‌تر می‌شود.
ادامه سیاست‌های تمرکززدایی آموزش عالی در سال 96
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: امیدوارم که این تمرکززدایی در سال 96 ادامه پیدا کند تا دانشگاه‌های ما بتوانند موفق‌تر عمل کنند. البته این تمرکززدایی در پرتو قانونمند کردن نظام مدیریت منطقه‌ای نیز هست، یعنی اگر مدیریت منطقه‌ای شکل بگیرد تفویض اختیارات نیز بیشتر معنا پیدا می‌کند.
شریعتی نیاسر تصریح کرد: یکی دیگر از مواردی که دنبال می‌کنیم بحث کیفیت دانشگاه‌ها است. وقتی از کیفیت صحبت می‌کنیم، نباید تصور کنیم که کیفیت مقوله‌ای از جنس سیاست‌های ابلاغی است. اصلاً این‌گونه نیست؛ برخی سیاست‌های ابلاغی ممکن است به ارتقاء کیفی کمک کند، اما این‌گونه نیست که تمام مسائل کیفی در گرو سیاست‌های ابلاغی باشد. مدیران منطقه و مدیران دانشگاه‌ها می‌توانند با استفاده از برخی تدابیر کیفیت دانشگاه را بهبود بخشند.
وی ادامه داد: برخی از دانشگاه‌ها به منضبط و قانونمند بودن مشهور شدند. کسی این مسائل را به آن‌ها ابلاغ نکرده است. برخی چیزها مدیریتی است. با این کارها می‌توانیم به بالا بردن کیفیت دانشگاه کمک کنیم؛ البته موارد دیگری مانند امکانات و فضای آموزشی در کیفیت دانشگاه‌ها نقش دارند، اما می‌خواهم بگویم که ما ابتدا باید از داشته‌هایمان استفاده کنیم. در سایر موارد نیز وزارتخانه می‌تواند به دانشگاه‌ها کمک کند.
گام‌های کیفی‌سازی آموزش عالی در کشور
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص فعالیت‌های انجام‌شده برای کاهش نسبت دانشجو به استاد، گفت: در سال 92 جمیعت دانشجویی ما حدود چهار میلیون و 800 هزار نفر و تعداد اعضای هیأت‌علمی تقریبا 75 هزار نفر بود، اما امروز جمعیت دانشجویی به چهار میلیون و 300 هزار نفر و جمعیت اعضای هیأت‌علمی بیش از 80 هزار نفر است. این مسأله یک گام کیفی محسوب می‌شود.
شریعتی نیاسر افزود: در سال 92 حدود چهار هزار و 600 رشته - مقطع در کشور وجود داشت اما امروز با احتساب مقاطع کاردانی حدود 2 هزار و 800 رشته - مقطع در کشور وجود دارد که نشان می‌دهد حدود 37 درصد کاهش رشته‌های بی‌رویه داشته‌ایم و این یک گام رو به جلو است. ما تلاش می‌کنیم که خود را به سمت استانداردهای جهانی سوق دهیم.
ایجاد 80 رشته بین رشته‌ای جدید در وزارت علوم
وی گفت: یکی از مسائلی که حاصل تلاش دولت است، بحث ایجاد رشته‌های بین‌رشته‌ای است. در سال‌های گذشته توانسته‌ایم در 80 حوزه رشته های بین رشته‌ای جدید ایجاد کنیم. امروز نظارت جدی بر مؤسسات آموزشی به‌خصوص مؤسسات غیردولتی وجود دارد که در گذشته سابقه نداشته است. در مجموع 353 مؤسسه غیردولتی در کشور وجود داشتند که پذیرش تعداد قابل توجهی از این مؤسسات به دلیل ضعف کیفی، صفر بوده است و تعدادی نیز منحل شده‌اند.
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: دستگاه‌های نظارتی به‌تدریج جایگاه خود را پیدا می‌کنند. اولین جلسه شورای نظارت و ارزیابی هفته آینده تشکیل می‌شود. یکی از مؤلفه‌های ما در سیاست‌های گسترشی، برای صدور مجوزها نظر دفاتر نظارت است. دفاتر نظارت مرکز نظارت و ارزیابی از حمایت جدی ما برخوردار هستند.
