یکسال پس از آتش سوزی و فروریختن ساختمان 54 ساله پلاسکو که مرکز تولید داخلی پوشاک مردانه کشور به شمار می رفت، این سوال مطرح است که وضعیت ساخت دوباره این پاساژ به کجا ختم خواهد شد؟

به گزارش مرور نیوز، ساختمانی تجاری در ضلع شمال شرقی چهار راه استانبول تهران بود و از آن به‌عنوان اولین آسمان خراش و ساختمان مدرن خاورمیانه یاد می‌شد.این ساختمان ۱۷ طبقه با اسکلتِ فلزی که در سال ۱۳۴۱ افتتاح شده بود، یکی از مهمترین مراکز تولید و فروش پوشاک در تهران بود.

یکسال قبل صبح روز 30 دی ماه خبر آتش سوزی در ساختمان پلاسکو واقع در چهارراه استانبول تهران منتشر شد. طبق اخبار این آتش سوزی حدود ساعت ۷:۵۹ صبح در طبقات هشتم و نهم این ساختمان که بیشتر شامل واحدهای تولیدی لباس بودند و در شیفت شب هم به کار می‌پرداختند آغاز شده بود. در ابتدا انتظار می رفت آتش در همان طبقات مهار شود اما از زمان آغاز آتش سوزی تا فروریختن کل ساختمان 17 طبقه 54 ساله تنها سه ساعت و نیم طول کشید. 

در نتیجه این اتفاق 600 واحد صنفی فعال تولیدی پیراهن و پیراهن فروشی از بین رفت و مهمتر آنکه بیش از 20 آتش نشان به دلیل تخریب ناگهانی ساختمان، جان خود را از دست دادند. 

این حادثه علاوه بر تالمات روحی زیادی که به دلیل جان باختن آتش نشانان در داخل ساختمان به وجود آورد، زمینه ساز بحث ها و مطالبات زیادی از سوی واحدهای صنفی و بخش خصوصی برای سامان دهی به کار کسبه و کارگرانی شد که اسباب معاش خود را از دست داده بودند. 

در روز‌های نخست، مسئولان وعده‌های زیادی از جمله معافیت مالیاتی، پرداخت تسهیلات و ساخت پلاسکو جدید طی دو سال به کسبه دادند اما اکنون در آستانه یک سالگی این اتفاق، کماکان کسبه از خلف وعده ها گله مند هستند. یکی از مهمترین موضوعات بحث ساخت پاساژ جدید پلاسکو است که متعلق به  بنیاد مستضعفان بوده و به شکل سرقفلی بین مالکان خصوصی دست به دست می شد. 

از زمان تخریب پلاسکو نقل قولهای مختلفی در خصوص آینده این مرکز تولیدی مطرح شده است. در همین رابطه محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری شهرسازی شورای شهر تهران اخیرا اعلام کرده است رئیس بنیاد مستضعفان قول داده ظرف دو سال و نیم آینده ساختمان جدید پلاسکو را احداث کند.

وی همچنین تصریح کرد: شهردار تهران با توجه به مجموع جلساتی که با شورای شهر تهران برگزار کرده، اخیرا با تمامی ذینفعان جلساتی را برگزار کرده از جمله رئیس بنیاد مستضعفان و به این توافق رسیده اند که مجموع ساختمان پلاسکو با زمینی که در مجاورت شرقی آن به مساحت ۴ هزار و ۶۰۰ متر مربع است به صورت یک ساختمان ساخته شود.

سالاری با بیان این خبر که مجوزهای اولیه میراث فرهنگی نیز دریافت شده است افزود: قرار است یک ساختمان فاخر مطابق با مطالبات افکار عمومی و ایمن طراحی شود البته ساختمانی در ضلع شمالی پلاسکو وجود که تخریب نشده و قرار است به همین صورت باقی بماند و مقاوم سازی شود.

اما در همین راستا کسبه پلاسکو می‌گویند: «بنیاد مستضعفان می‌خواهد در زمینی که تحت تملکش قرار دارد تعداد ساخت واحدهای تجاری را دو برابر کند و قرار است پول این ساخت‌و‌ساز را از کسبه بگیرد و ما چنین پولی نداریم.» ضمن آنکه افزایش تعداد واحدهای تجاری، باعث کاهش درآمد کسبه های قبلی خواهد شد که در پلاسکو حضور داشتند و این موضوعی است که باید مدنظر بنیاد مستضعفان قرار گیرد و اکنون مورد نگرانی کسبه است.

در همین حال بحث تقبل هزینه اجاره کسبه آسیب دیده پلاسکو توسط بنیاد مستضعفان نیز مطرح است. مجتبی درودیان رئیس اتحادیه پیراهن‌دوزان و پیراهن‌فروشان با بیان اینکه در حال حاضر اعضای اتحادیه پوشاک و پیراهن‌دوزان و پیراهن‌فروشان در دو مجتمع تجاری نور تقاطع ولی عصر و طالقانی و مجتمع تجارت جهانی خیابان فردوسی مستقر شده اند، گفت: ۳۵۰ واحد صنفی متشکل از اعضای اتحادیه پیراهن‌دوزان و پیراهن‌فروشان و اتحادیه پوشاک در مجتمع تجارت جهانی مستقر هستند و حدود ۱۵۰ واحد صنفی متشکل از هر دو اتحادیه در مجتمع تجاری نور مستقر شده‌اند.

وی افزود: اجاره کسبه آسیب‌دیده پلاسکو که در مجتمع تجاری نور مستقر شده‌اند از زمان استقرار تا تاریخ ۱۵ شهریور ۹۶ توسط بنیاد مستضعفان پرداخت شده‌ است و در حال حاضر تقاضایی از سوی اتاق اصناف تهران به این بنیاد نوشته شده مبنی بر اینکه اجاره این کسبه را تا پایان سال تقبل کند.

درودیان اظهار داشت: اما بنیاد مستضعفان مسئولیتی را در باب پرداخت اجاره در مورد سایر کسبه آسیب دیده پلاسکو که مکان‌های دیگری را برای فعالیت اقتصادی خود انتخاب کرده‌اند بر عهده نگرفته است.

از دیگر موضوعات مورد درخواست کسبه پلاسکو بحث دریافت تسهیلات بود که دولت مقرر کرد تسهیلاتی به مبلغ 300 میلیون تومان پرداخت شود که طبق سخنان رئیس اتاق اصناف این تسهیلات با نرخ 18 درصد به دست کسبه رسید. علی فاضلی بیان داشت: تعدادی از کسبه به اتاق اصناف معرفی شدند و اتاق نیز این افراد را برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی کرد و این افراد توانستند تسهیلات مذکور را دریافت کنند.

وی درباره معافیت مالیاتی که دولت برای کسبه پلاسکو در نظر گرفته شده بود، خاطرنشان کرد: این معافیت اجرایی شد و هر یک از کسبه که نیاز داشت با مراجعه به مراجع مربوطه از این معافیت‌ها بهره‌مند شد.

هفتمین روز آواربرداری ساختمان پلاسکو

طبق اظهارات فاضلی 600 نفر از کارگران پلاسکو موفق شدند از بیمه بیکاری استفاده کنند و پرونده 270 کارگر دیگر هم در جریان است. 

اما این اقدامات از نظر کسبه پلاسکو کم بود به ویژه آنکه وضعیت تاسیس ساختمان جدید هنوز هم نامشخص است. از همین رو در چند ماه اخیر شاهد تجمع اعتراضی کسبه پلاسکو در مقابل نهادهای قانونی و مسئول بودیم که خواستار پاسخگویی مقامات بودند. 

در همین حال چندی قبل، صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: در مجلس شورای اسلامی و در کمسیون عمران تمامی بررسی‌ها در زمینه حل مشکلات کسبه پلاسکو انجام شده و ما گزارش مذکور را به قوه قضاییه و دولت ابلاغ کرده‌ایم که اقدامات لازم در این زمینه صورت گیرد.

اما از تمامی ابلاغ ها، گزارش ها و رایزنی ها میان قوای سه گانه، نهاد شهرداری تهران، بنیاد مستضعفان و اتحادیه های مختلف اصناف، آنچه نصیب کسبه ساختمان فروریخته پلاسکو شده، ابهام در خصوص آینده محل کسب و تعیین وضعیت مالکیتشان در بنایی است که ساخت دوباره آن کماکان در حد طرح باقی مانده است.